Yaz Tatilinde Ders Çalışmak… Tamam mı? Devam mı?

Bir yaz tatilini daha yarılamak üzereyiz şu günlerde. Çoğu evde güncel bir sorun baş göstermekte. Zorlayıcı sınavlar ve çalışma dönemi sona erdi, öğrenciler epeyce bir süre tatil yaptı ve dinlendi. Şimdi ise, ders çalışma dönemi kapıya dayandı. Öğretmen ve velilerin kafasını tırmalamakta olan kaçınılmaz gerçek şöyle ki, “eksik kalan bilgiler tamamlanacak, eski bilgiler güncellenecek. Böylece gelecek eğitim ve öğretim yılına daha donanımlı olarak adım atmak mümkün olacak. Gelecek sene çalışılacak ve öğrenilecek o kadar çok şey var ki, bunlara vakitlice el atmak lâzım”…

Çocuğu ilköğretim ve lise çağında olan âilelerin çoğunda bunlar konuşuluyor şu günlerde. Anne ve babalar ise çoğunlukla muzdarip çünkü çocukları tatilin kalan günlerini denize ve havuza girerek, bilgisayar oynayarak, MP3 indirerek ve dinleyerek, televizyon seyrederek, cep telefonuyla konuşarak, mesaj çekerek ve arkadaşlarıyla birlikte olarak geçirmek istiyorlar.

Oysa ki, birkaç hafta sonra dershânelerin seviye sınavları başlayacak. İyi bir sınıfa düşmek için de ekstradan hazırlık yapmak lâzım.

Yaz tatilinde ders çalışmak Çalışmaya teşvik etmek
Ne yapmalı, nasıl davranmalı da bir orta yolunu bulup çocukların çalışmaya başlamasını temin etmeli?
Birincisi, ne yapıp edin ama çocuğunuzla “ders çalış, hiçbir şey yapmadan vakit geçiriyorsun, bu kafayla hiçbir şey başaramazsın” şeklindeki konuşmalardan özellikle kaçının. Çünkü bu gibi söylemler çocuğunuzu çalışacağı varsa bile o fikirden uzaklaştırır. En uygun olan yöntem, çocuğunuza geçen son yıldaki başarısını nasıl değerlendirdiğini sormak ve önümüzdeki sene için başarı ve çalışma hedefini kendisinin oluşturmasını sağlamaktır. Buna ek olarak yaz tatilinin kalan günlerini nasıl değerlendirmek istediği de sorulabilir. Buradaki hedef, kendi plânını kendisinin yapmasını sağlamak olmalıdır.

Genellikle ideâl olanı haftanın 3 ilâ 5 gününün 2–3 saatini diğer aktivitelerden bağımsız olarak ders çalışmaya ayırmaktır. Çalışılacak derslerle ilgili olarak, geçmiş senenin zayıf öğrenilmiş olan konuları ile gelecek senenin zor ve önemli konularından oluşan bir plân oluşturulmalıdır.

Sırada bekleyen dershâne sınavı varsa, derslerin geneline yönelik bir tekrarın yapılması da son derece yüz güldürücü sonuçlar verecektir.

Buradaki temel husus, tatil boyunca çocukların özledikleri ve sevdikleri tüm diğer aktivitelere de elden geldiğince yer verilmesini sağlamaktır. San’atkârane, sportif, sosyal ve entellektüel bazda ihtiyaç duyulan tüm faâliyetlerin âile tarafından imkânlar dâhilinde desteklenmesi önemlidir.

Peki, çocuk tatil süresince asla plân yapmak ve ders çalışmak istemiyorsa ne yapmalıyız? Bu noktada zorlamanın, sözel tekrarların bilimsel açıdan hiçbir faydası olmadığı, hâttâ tam tersi tesir yarattığı bilinmekte. Yapabileceğiniz tek şey olabildiği kadar, çocuğunuzu kendi geleceği konusunda düşünmeye ve çaba harcamaya ikna etmeye çalışmak.

Çoğu evde görülen bir diğer sorunsal ise, çocuğun kendi yapmış olduğu çalışma plânına riayet etmemesi… Bu durumda ise, çocuğun yapmış olduğu plânları kendisinin tekrar gözden geçirmesini istemek ve gerekiyorsa yeniden bir plân yapmasını istemek en uygun olanıdır.

Evet, “çalışmak zorunluluğu gerçeğini” çocuğunuzla konuşun, ama direktif komutlarla onu yönlendirmek yerine bu konuda sâdece kılavuz olun. Bırakın kendi plân ve düzenini kendi oluştursun. Olmuyorsa yeniden gözden geçirip düzenlesin. Şâyet hiç olmuyorsa, başarısızlığının sebepleriyle kendisi yüzleşsin. Bu şekilde kaybedeceği en fazla bir sene, ona hayatının geri kalanını iâde ettirebilir. Anne baba olarak ders çalışmak açısından durduğumuz nokta burası olursa, çocuklarımıza kendi sorumluluklarını aldıkları, yere sağlam bastıkları bir hayat sunmuş oluruz.

Mutlu ve huzurlu bir yaz tatili temennisiyle…

Doçent Dr. Neslim Güvendeğer Doksat, Çocuk ve Ergen Psikiyatrı, 26 Temmuz 2008, İstanbul